Afgelopen jaar heb ik samen met een collega een mediawijsheid voorlichting gegeven op een middelbare school. Buiten veel enthousiasme, riep dit (eigenlijk vanzelfsprekend) veel vragen op bij de aanwezige ouders. Tijdens een discussie kwam de vraag naar voren of het afpakken van een mobiele telefoon een effectieve strafmaatregel kon zijn.
Over straffen en belonen in de opvoeding valt veel te zeggen en dat is via veel verschillende onderzoeken en uitspraken van opvoeddeskundigen ook gedaan. Straffen en belonen kunnen effectieve manieren zijn om goed gedrag aan te leren en en verkeerd gedrag af te leren. Dit vraagt echter wel een kritische blik, want lukraak straffen en belonen zal een averechts effect hebben. Kijk voor een aantal tips rondom straffen en belonen op http://www.jmouders.nl/Themas/Opvoeding/Opvoedstijlen/Straffen-en-belonen.htm#
De combinatie jongeren en social media levert veel ouders weleens kopzorgen. Het leven online neemt nogal wat tijd in beslag, wat misschien ten koste gaat van tijd die ze aan huiswerk besteden. De tijd achter de computer is veelal meer dan de tijd buiten, wat ten koste gaat van lichaamsbeweging. Daarnaast zijn er allerlei risico’s, zoals mensen die zich online anders voordoen om misbruik te kunnen maken van nietsvermoedende kinderen.
Als je deze risico’s in ogenschouw neemt is het logisch dat ouders nogal eens de neiging hebben om internet af te sluiten of de mobiele telefoon af te pakken. Ik denk dat dit in sommige gevallen ook best helpend kan zijn. Als jouw kind amper slaapt, omdat de mobiele telefoon hem of haar wakker blijft houden kan het goed zijn de telefoon in te nemen voor je kind naar boven gaat. Als je merkt dat je kind zich helemaal verliest in het internet of in de telefoon kan het goed zijn de telefoon een dag weg te laten leggen.
Het belangrijkste is echter dat je je kind helpt er mee te leren omgaan. Het is namelijk een vast onderdeel van het leven. Voor vorige generaties is het soms moeilijk te begrijpen, omdat zij zijn opgegroeid in een wereld zonder internet. De huidige generatie jongeren, ook wel digital natives genoemd, is opgegroeid in een wereld waar internet al bestond. Zij weten niet beter en hebben ook een groot gedeelte van hun leven zowel offline als online opgebouwd. Uit onderzoek blijkt zelfs dat ze de sociale netwerken gebruiken om vriendschappen te onderhouden en te verstevigen en dat ze hun zelfvertrouwen kunnen vergroten met behulp van de social media (zie: http://www.frankwatching.com/archive/2011/05/24/jongeren-social-media-see-me-comment-me-befriend-me/ )
Nederland bestaat voor een groot gedeelte uit water en al vroeg hebben wij geleerd dat onze kinderen zwemles nodig hebben. Je kunt namelijk hekken om het water plaatsen, je kinderen bandjes om doen, maar uiteindelijk help je ze het meest door ze te leren zwemmen. Als ze dan toch onbeveiligd in het water vallen kunnen ze zich toch redden. Ik zou hetzelfde willen bepleiten voor het internet. Onze samenleving bestaat tegenwoordig ook voor een groot gedeelte online. Wij regelen bankzaken online, surfen op marktplaats, vinden relaties via datingsites en vertellen elkaar veel via de social media. Het is belangrijk om je kind dan al vroeg te leren om te gaan met het internet.
Hiermee kom ik bij de aanleiding van dit artikel: “is het afpakken van een mobiel een goede strafmaatregel”. Zoals ik al eerder aangaf, dit kan helpend zijn. Mits dit kort is en tot stand komt in afspraak met je kind.
Als je kijkt naar de bovenstaande aanleidingen die kunnen leiden tot deze strafmaatregel lijkt me het voornaamste doel van de maatregel het begeleiden van je kind in het verstandig om gaan met internet. Dit bereik je alleen in vertrouwen en in gesprek met je kind. Nadelen van het langdurig afpakken van een mobiele telefoon zijn namelijk dat je kind niet leert wat het dan anders moet doen om wel verstandig om te gaan met het medium, dat je kind afgesloten is van een sociaal netwerk en er is een risico dat je kind jou de volgende keer niet in vertrouwen neemt en dat zaken zich stiekem gaan afspelen.
Ik wil via deze weg een aantal tips geven die naar mijn idee beter werken. Mocht je merken of mocht je kind vertellen dat er iets fout is gegaan rondom social media en internet (hierbij kun je denken aan eerdergenoemde risico’s) kun je het beste rustig gaan zitten en dit bespreken. Vervolgens bespreek je samen met je kind hoe je dit aan gaat pakken. Hierbij zou je de volgende acties kunnen ondernemen:
- Samen achter de computer gaan zitten en kijken wat je kind anders had kunnen doen
- Heeft je kind iets gezegd of geplaatst wat niet handig is, vertel wat wel te zeggen en verwijder samen de verkeerde opmerking of het geplaatste
- Vraag je kind of jij ook vriend of volger mag worden, niet om te spioneren, maar om te helpen als het nodig is
- Stel je kind voor om zo nu en dan de vrienden door te lopen en te kijken of dit betrouwbare contacten zijn
- Maak afspraken over offline tijd, wanneer leg je de media weg? (tips: http://www.ikbenoffline.org/ )
- Geef erkenning voor het feit dat je kind wil proberen en wil oefenen, maar leg ook uit dat sommige dingen gevaarlijk zijn en dat sommige mensen niet te vertrouwen zijn
Ik denk dat het belangrijk is om te werken aan vertrouwen. Je kunt niet alles afbakenen en voorkomen. Wederzijds vertrouwen en je kind vanuit die basis helpen zich te redden in een grote virtuele wereld met risico’s, maar zeker ook vol met kansen, is het beste wat je als ouder kunt doen.
Wil je hier meer tips over? Kijk ook eens op www.mijnkindonline.nl, www.mediawijsheid.nl of benader mij voor een voorlichting!